آیا می‌توان بعد از بلوغ قد را افزایش داد؟

قد جزو ویژگی هایی است که بسیاری از افراد برای آن اهمیت زیادی قائل هستند. قد و قامت نه تنها بر ظاهر شخص تأثیر می گذارد، بلکه می تواند بر اعتماد به نفس، انتخاب شغل، سلامت روانی و روابط اجتماعی اثر بگذارد. بنابراین دلیل پرسش در مورد امکان افزایش قد از بلوغ یکی از رایج ترین موضوعاتی است که افراد، به خصوص جوانان در ذهن دارند. در این مقاله همه چیز را در مورد افزایش قد بعد از بلوغ توضیح خواهیم داد.

بررسی فرآیند رشد و نقش صفحات رشد

رشد قد انسان از طریق استخوان های بلند بدن مثل استخوان ساق پا و ران رخ می دهد. در انتهای این استخوان ها نواحی وجود دارد که به آن ها صفحات رشد یا اپی فیز می گویند. این صفحات از جنس غضروف هستند و در دوران کودکی و نوجوانی به تدریج سلول های جدید تولید می کنند. با تولید تمام این سلول ها، طول استخوان ها افزایش یافته و شخص قد بلندتر می شود.

در دوران بلوغ، به دلیل هورمون های جنسی مثل تستوسترون در پسران و استروژن در دختران، سرعت رشد افزایش پیدا می کند. لازم است بدانید به دنبال این فرآیند شخص یک جهش رشدی را تجربه می کند. اما این هورمون ها در نهایت موجب بسته شدن صفحات رشد نیز می شوند. زمانی که صفحات رشد بسته شدند، دیگر استخوان ها قابلیت افزایش طول ندارند و رشد قوی متوقف خواهد شد. سن بسته شدن صفحات رشد در هر فردی با فرد دیگر متفاوت است. معمولا در دختران بین ۱۵ تا ۱۷ سالگی و در پسران بین ۱۷ تا ۱۹ سالگی این پروسه تکمیل می شود. بعد از این سنین، افزایش قد طبیعی دیگر امکان پذیر نیست مگر در شرایط خاص پزشکی یا از طریق شیوه های جراحی.

آیا افزایش قد بعد از بلوغ امکان پذیر است؟

واقعیت این است که بعد از بسته شدن صفحات رشد، افزایش قد واقعی و دائمی از طریق رشد استخوانی دیگر اتفاق نمی افتد. با این حال چند نکته مهم وجود دارد که باید به آن توجه کنید، این نکات عبارتند از:

• اگر صفحات رشد هنوز کاملا بسته نشده باشند، می توان با تغذیه مناسب، ورزش و خواب کافی تا چند سانتی متر به افزایش قد امیدوار بود.
• بعد از بسته شدن صفحات رشد، اگر چه افزایش قد واقعی دیگر ممکن نیست، اما می توان با برخی روش ها قامت را کشیده تر نشان داد و قد ظاهری را بیشتر کرد.

عوامل مؤثر بر رشد قد کدامند؟

رشد قد تحت تأثیر مجموعه ای از عوامل است که شناخت آن ها اهمیت زیادی دارد.

• ژنتیک: مهم ترین عامل تعیین کننده قد ژنتیک است. اگر فردی مادر و پدری قد بلند داشته باشند، احتمال بلند شدن فرزندان بیشتر است. با این حال برخی عوامل محیطی تا حد زیادی این پیش بینی را تغییر می دهند.
• تغذیه: تغذیه مناسب از دوران کودکی تا پایان بلوغ نقش مهمی در رشد دارد. مواد مغذی مثل کلسیم، پروتئین ها، روی، منیزیم، ویتامین D به تشکیل و استحکام ها کمک می کنند.
• هورمون ها: هورمون رشد، هورمون تیروئید و هورمون های جنسی نقش مهمی در رشد دارند. کمبود یا اختلال در ترشح هر یک از این هورمون ها می تواند رشد را به تعویق بیندازد.
• فعالیت بدنی: ورزش های پر تحرک و کششی مثل شنا، والیبال، بسکتبال و ژیمناستیک در دوران رشد باعث تحریک استخوان ها و عضلات می شوند و به افزایش قد کمک می کنند.
• خواب: هورمون رشد معمولا در زمان خواب عمیق ترشح می شود. نوجوانانی که خواب منظم و کافی دارند، شانس بیشتری برای رسیدن به حداکثر قد ژنتیکی خود خواهند داشت.
• بیماری ها: برخی از بیماری های مزمن مثل مشکلات کلیوی، بیماری های گوارشی، سوء تغذیه یا مصرف داروهای خاص می توانند رشد را کند کنند. درمان به موقع این بیماری ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

روش های افزایش قد بعد از بلوغ

اگر شخصی دوران بلوغ خود را پشت سر گذاشته باشد، بسته به وضعیت صفحات رشد، روش های افزایش قد متفاوت خواهند بود.

تغذیه سالم

اگرچه تغذیه بعد از بلوغ دیگر رشد استخوانی را ایجاد نمی کند، اما همچنان در سلامت عمومی بدن، استحکام استخوان ها و پیشگیری از پوکی استخوان اهمیت زیادی دارد. همچنین مصرف مواد غذایی سالم از افزایش وزن بیش از اندازه جلوگیری می کند. زیرا اضافه وزن می تواند فشار زیادی به مفاصل و ستون فقرات وارد کند و موجب کوتاه تر دیده شدن قد فرد شود. برخی از مواد غذایی مانند ماهی ها، لبنیات، کینوا، سیب زمینی شیرین، ماست، سبزیجات برگ سبز، بادام، گوشت مرغ، حبوبات و تخم مرغ به افزایش قد بعد از بلوغ کمک می کنند.

اصلاح وضعیت بدن

بسیاری از افراد به دلیل نشستن یا ایستادن نادرست، قوز کمر یا ضعف، شکم و کمر کوتاه تر از قد واقعی به نظر می رسند. حرکات اصلاحی فرم بدن، یوگا، حرکات کششی و ورزش هایی که عضلات ستون فقرات و شکم را تقویت می کنند می توانند قامت را صاف تر کرده و ۲ تا ۵ سانتی متر به قد ظاهری اضافه کنند.

خواب کافی و مدیریت استرس

داشتن خواب کافی حتی بعد از دوران بلوغ به ترشح هورمون ها و بازسازی بدن کمک می کند. استرس زیاد نیز با ایجاد اختلال هورمونی می تواند بر وضعیت جسمی و قامت تأثیر منفی بگذارد. اگر خواب کافی نداشته باشید، ریکاوری به هیچ عنوان درست انجام نمی شود، پس هورمون رشد نمی تواند به میزان کافی ترشح شود. اگر تمام اصول را دقیق رعایت کنید، می توانید افزایش قد تا ۲۰ سانت را تا زمان فعال بودن صفحات و هورمون رشد تجربه کنید.

استفاده از تکنیک های ظاهری

انتخاب لباس ها با خطوط عمودی، پوشیدن کفش هایی با کفی افزایش دهنده قد یا پاشنه بلند مناسب و رعایت اصول پوشش می تواند قد ظاهری را بیشتر نشان دهد.

جراحی افزایش قد

جراحی قد یکی از روش های پیچیده و پرهزینه است. در این روش استخوان های پا به طور کنترل شده شکسته می شوند و با دستگاه به نام اکسترنال فیکساتور به تدریج کشیده می شوند. هر چند این راهکار می تواند تا چند سانتی متر به قد اضافه کند، اما همراه با درد، دوران نقاهت طولانی، هزینه های سنگین و خطراتی مثل عفونت یا بدشکلی استخوان است. بنابراین فقط در شرایط خاص یا موارد پزشکی جدی توصیه می شود.

ورزش های کششی و یوگا

تمرینات کششی مداوم و ورزش یوگا موجب انعطاف پذیری ستون فقرات می شوند. این تمرینات به باز شدن فاصله بین مهره های کمر کمک می کنند. هر چند این تغییرات دائمی نیستند، اما می توانند به طور موقت شخص را بلند قامت تر نشان دهند. یوگا با شل تر کردن عضلات انعطاف پذیری بدن را افزایش و حالت اندامی را بهبود می بخشد. برخی از نتایج نشان می دهد که یوگا تراکم استخوان را بعد از یائسگی در زنان مبتلا به پوکی استخوان افزایش می دهد.

علاوه بر موارد ذکر شده یوگا باعث حفظ کلسیم می شود و در نتیجه به تقویت استخوان کمک می کند. کاهش تراکم استخوان یکی از علل کاهش تدریجی قد در گذر زمان به شمار می رود.

منبع : آرگا